اهداف درس
1- آشنایی با مفهوم سلامت، عوامل موثر بر آن و شاخص های سلامت
2- نقش بخش های توسعه در تأمین و ارتقاء سلامت
3- آشنایی با اقدامات بهداشتی برای گروه های مختلف سنی و جنسی در جامعه
4- آشنایی با سازمان های ملی و بین المللی مرتبط با سلامت
5- آشنایی با شاخه های مختلف بهداشت : بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، بهداشت روان و…
6- آشنایی با دستورالعمل های بازرسی اماکن
7- درک مفاهیمی چون ارتباطات بهداشتی و انواع و روشهای آن
شرح درس:
با توجه به تعریفی که سازمان جهانی بهداشت از سلامتی ارائه داده و امروزه دیگر سلامت را فقدان بیماری تلقی نمی کنند، بلکه برخورداری کامل از آسایش و رفاه جسمی، روانی و اجتماعی را معیار و نشانه تندرستی انسان محسوب می نمایند. براین اساس سلامت جامعه تا حدود زیادی به اوضاع و شرایط خاص فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی محیطی که فرد در آن زیست می کند، بستگی دارد. در این راستا در درس بهداشت عمومی سعی شده است که به جنبه های کاربردی و کیفی بهداشت توجه ویژه گردد.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: تاریخچه و تعریف سلامت (تعریف جدید و قدیم ) از نظر سازمانهای داخلی و جهانی، مفاهیم سلامتی و بیماری و بهداشت ( ابعاد، طیف سلامتی )
• مفهوم سلامتی را بداند.
• تفاوت بین بیماری و سلامت را بداند.
• مفاهیم مختلف سلامتی، بیماری و بهداشت را تعریف نمایند و ابعاد آن را توضیح دهد.
• تفاوت بهداشت عمومی و سلامت را توضیح دهد.
جلسه دوم: عوامل تعیین کننده سلامتی (تعیین کننده های بیولوژیک، محیطی، اجتماعی فرهنگی، رفتاری )
• عوامل مختلف تاثیر گذار بر سلامتی را بشناسد.
• عوامل مختلف تاثیر گذار بر بهداشت عمومی را بشناسد.
جلسه سوم: مراقبت های اولیه بهداشتی و سیستم ارائه خدمات بهداشتی درمانی
• سطوح مراقبت های بهداشتی را شرح دهد.
• وجوه 4 گانه خدمات اولیه بهداشتی را بداند.
• سطوح مختلف شبکه بهداشت و درمان را بشناسد.
• وظایف مرکز بهداشتی درمانی شهری، روستایی، خانه بهداشت، مرکز بهداشت و بیمارستان را شرح دهد.
جلسه چهارم: آموزش بهداشت و ارتباطات، تعریف آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، ارتباطات بهداشتی، مدل های آموزش سلامت
• اجزاء یک ارتباط را در آموزش بهداشت نام ببرد.
• موانع ارتباط را نام ببرد.
• مدلهای آموزش سلامت را بشناسد.
جلسه پنجم: سازمانهای بین المللی و آشنایی با آژانسها و سازمانهای بین المللی در ارتباط با امر بهداشت
• سازمانهای بین المللی در ارتباط با سازمان ملل را لیست نماید.
• شرح وظایف هر کدام از سازمانها را در ارتباط با سازمان ملل در حوزه سلامت لیست نماید.
• سازمانهای مستقل را نام ببرد.
• شرح وظایف هر کدام از سازمانها مستقل در حوزه سلامت لیست نماید.
جلسه ششم: بهداشت محیط ( آب، ، دفع پسماند ) کلیات، گندزداها
• اهداف بهداشت محیط را نام ببرد.
• واحد های مختلف بهداشت محیط در ایران را نام ببرد.
• وظایف بهداشت محیط در حیطه آب و فاضلاب توضیح دهد.
• انواع گندزداها را بشناسد و مکانیسم های گندزدایی را بداند.
جلسه هفتم: بهداشت محیط ( هوا، مسکن )
• وظایف بهداشت محیط در خصوص هوا و مسکن نام ببرد.
• عوامل مختلف آلوده کنندگان هوا را نام ببرد.
• راهکارهای پیشگیری از آلودگی هوا را نام ببرد.
• شرایط یک مسکن بهداشتی را لیست نماید.
جلسه هشتم: بهداشت محیط( بهداشت محیط اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی و بهداشت مواد غذایی) پرتوها
اماکن عمومی را نام ببرد
اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی را نام ببرد
اصول بهداشت مواد غذایی و ماده 13 لیست کند.
انواع پرتوها و خطرات و نحوه محافظت از آنها را بداند.
جلسه نهم: بهداشت حرفه ای (عوامل زیان آور محیط ، عوامل شیمیایی محیط کار
• اهداف بهداشت حرفه ای را نام ببرد
• با واحدهای مختلف بهداشت حرفه ای در ایران آشنا شود
با وظایف بهداشت حرفه ای در حیطه آب و فاضلاب آشنا شود عوامل مختلف زیان آور محیط کار را نام ببرد.
جلسه دهم: بهداشت حرفه ای ( اصول ایمنی در محیط کار) معاینات دوره ای کارگران بهداشت حرفه ای ( اصول ایمنی در محیط کار) معاینات دوره ای کارگران
با روشهای مختلف پیشگیری از مخاطرات مختلف کارگران بخشهای مختلف را توضیح دهد
جلسه یازدهم: ایمن سازی علیه بیماریهای عمده عفونی
• ایمنی و انواع آن را شرح دهد.
• روش های واکسیناسیون بیماری های مختلف را بداند.
• دوام ایمنی ناشی از واکسیناسیون های مختلف را بداند.
• مختصری هم در ارتباط با سرم و آنتی توکسین های حیوانی بداند.
جلسه دوازدهم: ایمن سازی علیه بیماریهای عمده عفونی
• ایمنی و انواع آن را شرح دهد.
• روش های واکسیناسیون بیماری های مختلف را بداند.
• دوام ایمنی ناشی از واکسیناسیون های مختلف را بداند.
• مختصری هم در ارتباط با سرم و آنتی توکسین های حیوانی بداند.
جلسه سیزدهم: بهداشت خانواده ( بهداشت مادران ، بهداشت کودکان، میانسالان ، بهداشت دهان و دندان)
• اهداف خدمات بهداشت خانواده در ایران را نام ببرد
• واحد های مختلف بهداشت خانواده در ایران را بداند
• اصول مهم بهداشت مادران و کودکان را تبیین نماید.
• نیازهای بهداشتی میانسالان را توضیح دهد.
• نیازهای بهداشتی دهان و دندان را نام ببرد.
جلسه چهاردهم: بهداشت روان
• شاخص های مهم سلامت روان را نام ببرد.
• مهمترین اختلالات روانی را لیست نماید.
• نقش بهداشت را در سلامت روان توضیح دهد.
جلسه پانزدهم: تعریف برنامه ریزی بهداشتی برنامه ریزی و مدیریت بهداشتی استراتژی های تأمین بهداشت ( -ساختار ارائه خدمات بهداشتی – درمانی کشور ) سیاست های پیشگیری
• با انواع برنامه های بهداشتی در نظام سلامت را توضیح دهد.
• شاخصهای مرتبط با تغذیه در سیستم سلامت را نام ببرد.
• اصول مراقبتهای بهداشتی اولیه را نام ببرد.
• شاخص های مهم بهداشتی را نام ببرد.
جلسه شانزدهم: تعریف برنامه ریزی بهداشتی برنامه ریزی و مدیریت بهداشتی استراتژی های تأمین بهداشت ( -ساختار ارائه خدمات بهداشتی – درمانی کشور ) سیاست های پیشگیری
• با انواع برنامه های بهداشتی در نظام سلامت را توضیح دهد.
• شاخصهای مرتبط با تغذیه در سیستم سلامت را نام ببرد.
• اصول مراقبتهای بهداشتی اولیه را نام ببرد.
شاخص های مهم بهداشتی را نام ببرد.
منابع
1: -پارک جی ه. کلیات خدمات بهداشتی بخش نخست شجاعی زاده تهرانی، ملک افضلی ح انتشارات سماط، تهران آخرین چاپ
2: ملک افضلی،حسین ،” همه گیر شناسی کاربردی”.چاپ اول،نشررویان پژوه،
3: آخرین دستوالعمل های وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در مورد برنامه مراقبتی و پیشگیری
4: – کلیات بهداشت محیط:جوزف سالواتو، نلسون نمرو، فرانکلین آژاردی: ترجمه :هوشیار حسینی، محمد شیرمردی، نغیمه احمدی موسی آباد
5: آخرین برنامه ایمن سازی وزارت بهداشت
6: مراقبت های سالمندان
7: کتاب جامع بهداشت عمومی The Textbook of Public Health دکتر حسین حاتمی، دکتر سیدمنصور رضوی، دکتر حسن افتخار اردبیلی، دکتر فرشته مجلسی