اهداف درس
دانشجو با گذراندن این واحد باید قادر باشد واکنش های قهوه ای شدن، آنزیم ها و کاربرد آنها در مواد غذایی؛ ساختمان و خواص رنگدانه ها در مواد غذایی، مواد تولید کننده عطر و طعم و همچنین افزودنی های غذایی و سموم موجود در غذا را بشناسد.
شرح درس:
در این درس دانشجو ضمن آشنایی با ساختار و اجزای مواد غذایی، مکانیسم تغییرات شیمیایی مطلوب و نامطلوب در کیفیت مواد غذایی را فرا میگیرد و با انواع افزودنی های مجاز در مواد غذایی و کاربرد آنزیم ها در این صنعت آشنا می شود.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: مقدمه و آشنایی با علم شیمی و تجزیه مواد غذایی +معرفی منابع
اهمیت علم شیمی مواد غذایی را بداند.
جلسه دوم: اهمیت آنزیم ها در مواد غذایی، طبقه بندی و آشنایی با عملکرد آنزیم ها
اهمیت آنزیم در فرایندهای غذایی بداند. و انواع آنزیم های مورد استفاده در صنعت را بشناسد
جلسه سوم: سینتیک آنزیم ها و عوامل موثر بر فعالیت آنزیمی
سینتیک آنزیمی و محاسبه آن را فراگیرد و عوامل موثر بر عملکرد آنزیمی را بداند
جلسه چهارم: آشنایی با آنزیم های مهم در مواد غذایی 1
انواع آنزیم های کاربردی در مواد غذایی و عوامل مؤثر بر عملکرد آنها را بشناسد
جلسه پنجم: آشنایی با آنزیم های مهم در مواد غذایی2
انواع آنزیم های کاربردی در مواد غذایی و عوامل مؤثر بر عملکرد آنها را بشناسد
جلسه ششم: آشنایی با رنگ و مولفه های رنگ در مواد غذایی و دستگاه های اندازه گیری
انواع مفاهیم رنگ شناسی و پارامترهای اندازه گیری رنگ در مواد غذایی را بداند و با دستگاه های رنگ سنج مواد غذایی آشنا باشد
جلسه هفتم: آشنایی با انواع مواد رنگی طبیعی و سنتزی و پرکاربرد در غذا
با رنگ های مهم در مواد غذایی نظیر کلروفیل و میوگلوبین و عوامل موثر بر آن آشنا شود
جلسه هشتم: آشنایی با رنگ های مهم در مواد غذایی و ساختمان آنها و تغییرات آنها در طی فرآوری مواد غذایی
با رنگ های مهم در مواد غذایی نظیر آنتوسیانین ها و کاروتنوئیدها و عوامل موثر بر آن آشنا شود
جلسه نهم: طبقه بندی و شناخت رنگ های سنتزی و مروری بر قوانین بین المللی
رنگ های سنتزی و قوانین بین المللی در خصوص رنگهای غذایی را فرا گیرد
جلسه دهم: آشنایی با روش قهوه ای شدن آنزیمی و اهمیت آن در مواد غذایی
روش قهوه ای شدن آنزیمی در مواد غذایی را بشناسد و عوامل موثر بر آن در مواد غذایی را بداند
جلسه یازدهم: آشنایی با روش قهوه ای شدن غیرآنزیمی (میلارد) و اهمیت آن در مواد غذایی
روش قهوه ای شدن میلارد در مواد غذایی را بشناسد و عوامل موثر بر آن را بداند
جلسه دوازدهم: آشنایی با روش قهوه ای شدن غیر آنزیمی (کاراملیزاسیون) و اهمیت آن در مواد غذایی
روش قهوه ای شدن کاراملیزاسیون در مواد غذایی را بشناسد و عوامل موثر بر آن را بداند
جلسه سیزدهم: آشنایی با انواع مزه های غذایی و رابطه ساختمان شیمیایی با مزه غذا
مزه های غذایی و رابطه ساختمان شیمیایی هر ترکیب با مزه غذا را بداند
جلسه چهاردهم: آشنایی با تئوری احساس بو در مواد غذایی و کیفیت و آستانه بو
نحوه احساس بو و رابطه ساختار مولکولی با احساس بو در مواد غذایی را بداند
جلسه پانزدهم: آشنایی با عطر و طعم برخی مواد غذایی و نحوه ایجاد بدطعمی در برخی مواد غذایی
عطر و طعم انواع مواد غذایی و منشا آن را بداند
جلسه شانزدهم: امتحان میان ترم
تست های تائیدی شناسایی باسیلوس سرئوس را بیاموزد ( انعقاد شیر لیتموس، ذوب ژلاتین، نشاسته، تبدیل نیترات به نیتریت)
هدف از تست های تائیدی و روش آن را بیاموزد
رنگ آمیزی باکتری ها و مشاهده میکروسکوپی را بیاموزد
جلسه هفدهم: آشنایی با افزودنی های غذایی و طبقه بندی آنها
تاریخچه، تعریف و طبقه بندی انواع افزودنی های غذایی را بداند
جلسه هجدهم: آشنایی با مهم ترین افزودنی های کاربردی در مواد غذایی 1
کاربرد نگهدارنده ها،آنتی اکسیدان ها،گیرنده هایی فلزی، امولسیفایرها، قوام دهنده ها، سفیدکننده ها، بافرها، قلیاها و اسیدها را بداند
جلسه نوزدهم: آشنایی با مهم ترین افزودنی های کاربردی در مواد غذایی 2
کاربرد شیرین کننده های غیرمغذی، مکمل های غذایی، اسانس ها، افزایش دهنده های عطر و طعم، پروپلانت هاو سایر افزودنی های متفرقه را بشناسد.
جلسه بیستم: آشنایی با سموم میکروبی و راه یافته به مواد غذایی
انواع مواد سمی راه یافته از طریق محیط به مواد غذایی را بشناسد و با سموم میکروبی ، داروها و مواد رادیواکتیو موجود در مواد غذایی آشنا شود
جلسه بیست و یکم: آشنایی با سموم حیوانی و آلرژن های طبیعی موجود در مواد غذایی 1
انواع سموم حیوانی و آلرژن های طبیعی در مواد غذایی را بداند
جلسه بیست و دوم: آشنایی با سموم طبیعی گیاهی موجود در مواد غذایی 2
انواع سموم طبیعی گیاهی در مواد غذایی را بداند
جلسه بیست و سوم: پرسش و پاسخ – رفع اشکال
با اهمیت تعیین بار میکروبی در ابزارهای نظافت آشنا شود.
روش های ایزولاسیون میکروارگانیسم های موجود در ابزارهای نظافت را بیاموزد.
منابع
• شیمی مواد غذایی تالیف دکتر حسن فاطمی
• شیمی مواد غذایی دمان ترجمه بابک قنبری
• Food chemistry, H. D. Belitz. W. Grosch,
• Food chemistry, O.R. Fennema