اهداف درس
آشنایی با فرهنگ، زبان و ادبیات غنی پارسی، دانش¬های ادبی، مهارت¬های زبانی، کلامی و نوشتاری ، نگارش و درست نویسی
اهمیت و ضرورت درس
درس ادبیات فارسی( فارسی عمومی) در قالب 3 واحد درسی برای دانشجویان مقاطع کاردانی یا کارشناسی در تمامی رشته ها تعریف شده است؛ اهداف ارائۀ این واحد درسی را به شرح زیر می توان بیان کرد:
1-افزایش مهارت های زبانی دانشجویان( خواندن، نوشتن، سخن گفتن، شنیدن)
2-پرورش و ارتقای ذوق و زیبایی شناسی کلامی
3-آموزش مهارت های تفسیری و انتقادی
4-ارتقای احساس تعلق فرهنگی و هویت ملی
برای دست یابی به اهداف یاد شده سرفصل هایی درنظر گرفته شده که در طول یک نیم سال تحصیلی به دانشجویان ارائه خواهد شد. انتخاب سرفصل های درس ، از میان انبوه متون و مطالبی که در ادبیات پر بار فارسی و نیز در حوزۀ ارتقای مهارت ها و دانش های مرتبط با آن وجود دارد، متناسب با دیدگاه استاد و نیز سلیقۀ دانشجویان صورت می گیرد. عمدۀ تلاش مدرس و استاد در این درس آشنا کردن دانشجویان با تنوعات ادبی، شیوه های خواندن، التذاذ از ادبیات، تقویت ذوق ، تقویت فن بیان و درست و تاثیر گذار سخن گفتن و نیز روش های درست نگارش به زبان فارسی در حوزه های مختلف ( علمی، اداری، دانشگاهی، تجاری و …) می باشد.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: آشنایی با تاریخچۀ زبان و ادبیات فارسی و مفاهیم شعر، نظم و نثر و نیز انواع قالبها و سبکهای شعر فارسی
مفاهیمی چون شعرو نثر و نیز قالبها و سبکهای شعری را بشناسد.
جلسه دوم: مروری بر زندگی فردوسی توسی و آشنایی با کتاب شاهنامه و ویژگیها و ارزشهای ادبی و فرهنگی آن، به همراه تحلیل و تفسیر و نقد بعضی از داستانهای شاهنامه. همراه با خوانش و شرح ابیاتی از مقدمۀ شاهنامه
از آنجایی که این قسمت به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود، باید علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ با زندگی شاعر بزرگ و حماسه سرای ملی ایران و نیز اثر ارزشمند وی شاهنامه آشنا شوند. خوانش درستی از ابیات شاهنامه داشته باشد و با اندیشهها و دیدگاههای فردوسی آشنا شود.
جلسه سوم: آشنایی با کتاب سیاست نامه اثر منثور فارسی در قرن پنجم به همراه خوانش و تفسیر نمونهای از متن این اثر
بتواند متن را به درستی بخواند و با مضامین اخلاقی و اجتماعی بیان شده در این اثر که انعکاس دهندۀ دیدگاههای مولف آن با توجه به زمانۀ حیاتش میباشد، آشنا شود.
جلسه چهارم: آشنایی با شیوۀ خط فارسی و درست نویسی
بتواند یک متن نوشتاری را با رعایت کلیۀ این اصول و به شکل درست بنویسد.
جلسه پنجم: مروری بر قواعد نگارش فارسی و آشنایی با نشانه¬های نگارشی
بتواند قواعد و نشانههای نگارشی را بهدرستی در نوشتارش بهکار ببرد.
جلسه ششم: آشنایی با زندگینامه و آثار حکیم سنایی غزنوی شاعر برجستۀ سدۀ ششم و خوانش و شرح نمونهای از غزلیات و بخشی از کتاب حدیقهالحقیقۀ او
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام می¬شود که باید علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ با زندگی و آثار این شاعر آشنا شوند.همچنین خوانش درستی از ابیات داشته باشند و مفاهیم بیان شده در آن را درک کنند.
جلسه هفتم: آشنایی و خوانش و تفسیر کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی از منابع مهم منثور تاریخی و ادبی سدۀ پنجم
با بخشی از و قایع تاریخ ایران آشنا شود و بتواند متن یک اثر تاریخی را بهدرستی دریابد.
جلسه هشتم: آشنایی با زندگی و آثار عطار نیشابوری، عارف و شاعر بزرگ سدۀ ششم و خوانش و شرح بخشی از کتاب منطقالطیر وی
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود که باید علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ با زندگی و آثار این شاعر آشنا شوند. همچنین خوانش درستی از ابیات داشته باشند و مفاهیم بیان شده در آن را درک کنند.
جلسه نهم: مروری بر مبحث خلاصه نویسی
بتواند متنی که با این منظور در اختیارش گذاشته میشود را با توجه به مباحث مطرح شده، خلاصه کند.
جلسه دهم: آشنایی با زندگی و آثار حکیم نظامی گنجوی و خوانش و شرح بخشی از منظومۀ خسرو و شیرین وی
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود که باید علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ دانشجویان با زندگی و آثار این شاعر به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و مهمترین شاعران زبان فارسی آشنا شوند.همچنین خوانش درستی از ابیات داشته باشند و مفاهیم بیان شده در آن را درک کنند.
جلسه یازدهم: مروری بر مبحث رزومه نویسی و شیوهها و قواعد نوشتن رزومۀ درست و موثر
دانشجو با توجه به مباحث مطرح شده، یک رزومه برای خودش بنویسد.
جلسه دوازدهم: آشنایی با کتاب منثور کلیله و دمنه از متون شاخص و برجستۀ سده ششم هجری و خوانش و تفسیر داستانی از این کتاب
دانشجویان باید علاوه بر خوانش روان و درست متن، معانی و مضامینی که در قالب تمثیل در این متن نفهفته است را دریابند.
جلسه سیزدهم: آشنایی با زندگی و آثار و اندیشه¬های مولانا
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود .علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ دانشجویان باید اصول عقاید مولانا در جنبههای مختلف اعتقادی و اجتماعی را بفهمند.
جلسه چهاردهم: خوانش و شرح و تفسیر ابیاتی از مثنوی و نمونهای از غزلیات مولانا
دانشجویان با اندیشه ها و افکار مولانا در خلال اشعارش آشنا میشوند و باید بتوانند علاوه بر فهم درست مطلب، خوانش درستی از متن داشته باشند.
جلسه پانزدهم: آشنایی با اصول و قواعد نوشتن نامۀ اداری
با توجه به مطالب ارائه شده بتواند یک نامۀ اداری درست و مطابق با اصول نوشتار اداری، بنویسد.
جلسه شانزدهم: مروری بر زندگی و آثار سعدی شیرازی و خوانش و تفسیر حکایتهایی از کتاب گلستان
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود .علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ دانشجو باید متن آهنگین این اثر را به درستی تلفظ کند و بخواند و علاوه بر درک زیباییهای کلام سعدی با زمانه و اصول تفکرات سعدی در خلال این اثر آشنا شود.
جلسه هفدهم: آشنایی با زندگی، اشعار و اندیشههای حافظ شیرازی شاعر پرآوازۀ سدۀ هشتم و خوانش و شرح و تفسیر غزلی از وی.
قسمتی از مباحث این جلسه، به صورت ارائه توسط دانشجویان انجام میشود .علاوه بر ارائۀ محتوای درست و معتبر ، تسلط بر کلام، داشتن بیان قوی بدون اشتباهات تلفظی و دستوری؛ دانشجو باید بتواند علاوه بر لذت بردن از کلام آهنگین و آسمانی حافظ مباحث عرفانی و اجتماعی نهفته در اشعار وی را درک و تحلیل کند.
جلسه هجدهم: آشنایی با شعر و ادبیات دورۀ مشروطه و ویژگیهای آن بهعنوان یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین دورههای شعر و ادب پارسی و خواندن نمونهای از اشعار شاعران این دوره
با افکار و اندیشهای شاعران و نویسندگان این دوره و بهطور موردی ملکالشعراء بهار و پروین اعتصامی که جزو سرآمدان این حوزه بهشمار میروند، آشنا شوند.
جلسه نوزدهم: آشنایی با جریان شعر معاصر فارسی و چگونگی شکلگیری آن و نیز آشنایی با آثار نیما یوشیج بهعنوان پدر شعر نو فارسی همراه با خوانش و تحلیل نمونه ای از اشعار او.
بتواند جریان فکری نهفته در کلام نیما و نیز اندیشههای سیاسی و اجتماعی وی را در خلال شعرش دریابد.
جلسه بیستم: آشنایی با زندگی و آثار مهدی اخوان ثالث، شاعر برجستۀ معاصر و خوانش شعر زمستان بهعنوان شاهکار کارنامۀ شعری او.
دانشجویان با نمونه ای از آثار سمبولیک شعر معاصر فارسی که با درونمایههای سیاسی و اجتماعی پدید آمدهاست، آشنا شوند و با گوشهای از اندیشهها و آرمانهای این شاعر معاصر ملیگرا آشنا شوند.
جلسه بیست و یکم: آشنایی با زندگی و آثار سیاوش کسرایی، شاعر معاصر و خوانش شعر آرش کمان¬گیر او تحت تاثیر شاهنامه سروده شده است.
دانشجویان با نمونه ای از آثار سمبولیک شعر معاصر فارسی که تحت تاثیر فردوسی و شاهنامه با درونمایههای سیاسی و اجتماعی پدید آمدهاست، آشنا شوند و با گوشهای از اندیشهها و آرمانهای این شاعر معاصر ملیگرا آشنا شوند.
جلسه بیست و دوم: آشنایی با زندگی و افکار و آثار هوشنگ ابتهاج و حسین منزوی بهعنوان دو تن از شاعران غزلسرای برجستۀ شعر معاصر و خوانش نمونهای از اشعار آنان
بتواند نظام فکری حاکم بر شعر این شاعران و نیز زبان شعری آنان را که تحت تاثیر جامعهیشان تفاوت زیادی با شعر دیگران دارد، دریابد.
منابع
1-فارسی عمومی، دکتر بهاره ظریف عمارتساز ( به صورت جزوه و در قالب پی دی اف)
2-فایلهای افزوده در قالب پیدی اف به شرح زیر:
* نشانههای نگارشی
* شیوۀ خط فارسی و درست نویسی
* نامه نویسی اعم از نامۀ اداری و فردی
* خلاصه نویسی
* رزومه نویسی