اهداف درس
دانشجویان پس از گذراندن این واحد درسی باید اطلاعات کلی ازآناتومی دستگاه های تشکیل دهنده بدن داشته باشند .
اهمیت و ضرورت درس
آشنایی با اصول آناتومی عمومی جهت شناخت هر چه بهتر موقعیت قراگیری ارگان ها و اعضای بدن به منظور نمونه برداری های بافتی مختلف و آشنایی با اصطلاحات آناتومی در پرونده های پزشکی
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: آشنایی و معارفه، تعریف و مقدمه ای بر آناتومی انسان
بیان مشخصات درس و رئوس مطالب و ارائه منابع، قوانین و تعداد جلسات کلاس و نحوه ارزشیابی.
(اصطلاحات) آناتومی، تقسیم بندی کالبد شناسی بدن.
جلسه دوم: انواع سلول ها و بافت های تشکیل دهنده بدن انسان.
بافت پوششی و انواع غدد تمایز یافته، بافت همبندی و انواع آن (استخوانی/غضروفی/چربی/خون و …)، بافت عصبی و عضلانی.
جلسه سوم: آموزش عملی ترمینولوژی (اصطلاحات) آناتومی، تقسیم بندی کالبد شناسی بدن بر روی اسکلت
واژه های کاربردی آناتومی و حفرات بدن انسان را بشناسد.
جلسه چهارم: آشنایی با دستگاه حرکتی : استخوان شناسی و انواع استخوان/ اسکلت محوری شامل جمجمه و صورت، ستون فقرات، دنده ها و جناغ سینه
• آشنایی با انواع استخوان و عملکرد آنها
• استخوانه های اسکلت محوری را بشناسد.
جلسه پنجم: آشنایی با دستگاه حرکتی: اندام طرفی فوقانی و کمربند سینه ای / اندام حرکتی تحتانی و لگن
• آشنایی با دستگاه حرکتی و موقعیت آ«ها نسبت به همدیگر
• تمامی استخوانهای اندام فوقانی و تحتانی را بشناسد.
جلسه ششم: آموزش عملیاتی اسکلت بدن انسان و جزییات آنها در قالب مولاژ
• اسکلت و تمامی استخوان های بدن انسان را بشناسد.
جلسه هفتم: آشنایی با عضلات بدن
عضله شناسی و انواع عضلات بدن/ عضلات اسکلتی و عملکرد آن ها/ عضلات سر و صورت/ عضلات سینه و شکم و پشت/ عضلات اندام های طرفی فوقانی و تحتانی (اشاره ای بر عضلات اصلی)
جلسه هشتم: مفاصل
انواع مفصل و عملکرد آنها/ طبقه بندی مفاصل/ بررسی برخی از مفاصل مهم مثل آرنج، زانو، شانه، لگن و مج
جلسه نهم: آموزش عملیاتی عضلات مهم بدن انسان و محل قرار گیری آنها در قالب مولاژهای موجود
عضلات اصلی بدن و موقعیت و نقش آنها را بشناسد.
جلسه دهم: توراکس: دستگاه تنفس شامل بینی، حلق، حنجره، نای و نایژه ها، ریه، پلورا و فضای مدیاستن
• بخش فوقانی دستگاه تنفس را بشناسد
• آشنایی با بخش تحتانی دستگاه تنفسی را داشته باشد.
جلسه یازدهم: آزمون میان ترم
آزمون میان ترم
جلسه دوازدهم: آموزش عملیاتی دستگاه تنفسی از سر تا توراکس در قالب مولاژ
اندام های اصلی دستگاه تنفسی و موقعیت آنها را بشناسد
جلسه سیزدهم: توراکس: دستگاه گردش خون شامل قلب، انواع عروق خونی(شریان ها ، ورید ها و مویرگ ها)، بررسی عروق اصلی قلب و ساختار خون
• قلب و عروق اصلی آن و دستگاه گردش خون را را بشناسد.
جلسه چهاردهم:ابدومن: دستگاه گوارش شامل حفره دهان ( لب، دندان ها، غدد بزاقی، زبان و کام) ، حلق و لوزه ها.
بخش فوقانی دستگاه گوارش را بشناسد.
جلسه پانزدهم: تشریح محوطه صدری در قالب آموزش دستکاه گردش خون با استفاده از مولاژ
قلب و عروق اصلی آن و دستگاه گردش خون را را بشناسد.
جلسه شانزدهم: ابدومن: دستگاه گوارش : مری ، معده ، روده های بزرگ و کوچک و ضمائم گوارشی (کبد و کیسه صفرا، لوز المعده)
• آشنایی با بخش تحتانی دستگاه گوارش واقع در حفره شکمی داشته باشد.
• ضمایم دستگاه گوارش را بشناسد.
جلسه هفدهم: دستگاه ادراری: کلیه ها و لگنچه، حالب، مثانه و میزراه در هر دو جنس
آشنایی کلی به دستگاه ادرای داشته باشد.
جلسه هجدهم: تشریح محوطه شکمی و حفره لگنی جهت آشنایی با دستگاه های گوارش، ادراری و تناسلی و آشنایی مختصر دانشجویان با غدد درون ریز در قالب مولاژ
آشنایی کلی با دستگاه های گوارش، ادراری و تناسلی و غدد درون ریز به صورت عملی را داشته باشند.
جلسه نوزدهم: حفره لگن: دستگاه تناسلی ماده: تخمدان ها، رحم و لوله های رحمی، واژن
آشنایی کلی به دستگاه تناسلی ماده داشته باشد.
جلسه بیستم: حفره لگن: دستگاه تولید مثل نر: بیضه ها، اپیدیدیم و دفران، کیسه منی و پروستات، ساختار پنیس
آشنایی کلی به دستگاه تناسلی نر داشته باشد.
جلسه بیست و یکم: دستگاه عصبی: سیستم عصبی مرکزی شامل مغز (پرده های مغز، بخش های مغز، تالاموس و هیپوتالاموس) و نخاع، سیستم اعصاب محیطی (اعصاب مغزی و نخاعی) و سیستم عصبی خودکار (سمپاتیک و پاراسمپاتیک)
آشنایی کلی به دستگاه عصبی از مغز و نخاع و اعصاب داشته باشد.
جلسه بیست و دوم: غدد درون ریز: هیپوفیز، تیموس، تیروئید، آدرنال و پاراتیروئید
تمامی غدد درون ریز و نقش و موقعیت آنها را بشناسد.
منابع
. آناتومی به زبان ساده، کالبد شناسی انسان برای گروه های پزشکی و پیراپزشکی: چاپ 16، انتشارات جهاد دانشگاهی سال 1397، نویسنده: دکتر محمد رضا نیک روش.
2. آناتومی و فیزیولوژی انسان هولز: نویسنده دی شیر و جی باتلر، مترجم دکتر خسرو ابراهیم، انتشارات حتمی، چاپ4، سال 1396.