نام و کد درسآزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی
تعداد واحد1 واحد
تعداد جلسات16 جلسه
پیش نیازقارچ شناسی نظری
استاد درسمجید گنج بخش
پست الکترونیک استادmganjbakhsh14[at]gmail.com

اهداف درس

آشنایی دانشجو با اصطلاحات و مفاهیم ضروری قارچ شناسی ، وسائل و تجهیزات ، نمونه ها و روش های صحیح نمونه برداری نحوه تشخیص کلیه عوامل قارچی و بیماری زای انسان
1- طرز کار صحیح و اصولی با وسائل و تجهیزات ، طرز تهیه و ساخت محلولها و رتگ ها
2- آشنائی با ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی ( طرز ضدعفونی و استریل نمودن نمونه ها و وسائل و … ، نحوه ی جمع آوری و پسماند های آزمایشگاه قارچ شناسی و.. )
3– آشنائی و طرز ساخت انواع محیط های کشت قارچ
4- آشنائی با انواع نمونه ها و روش های صحیح نمونه برداری
5- روشهای تشخیص آزمایشگاهی مستقیم و ر نگ آمیزی های قارچی
6- روشهای تشخیص آزمایشگاهی انواع کشت ها ، اسلاید کالچر ، ساب کالچر
7- انواع تست های قارچ شناسی ( تست جرم تیوب ، جذب و تخمیر قندها ، تست سوراخ کردن مو ، شکار درماتوفیت ها ، اگزوآنتی ژن و …. )
8- انواع تست های پوستی در قارچ شناسی
9- روش های حفظ و نگهداری قارچها
10 – روش های نمونه برداری و تشخیص قارچهای ساپروفیت ، سطحی ، جلدی ، زیر جلدی و احشائی
11- آشنائی با انجام انواع تست های حساسیت داروئی بر روی انواع قارچها

اهمیت و ضرورت درس

آشنائی و آموزش با وسائل وتجهیزات ، طرز تهیه و ساخت محلولها و رتگ ها، انواع محیط های کشت ، نمونه ها و نمونه برداری  ، انجام  آزمایشات به روش های مستقیم  و تهیه لام و رنگ آمیزی ، کشت ، سرولوژی و مولکولی جهت تشخیص انواع قارچها ی  مختلف و یادگیری خصوصیات  ماکروسکوپی کلنی ها و میکروسکوپی و  مرفولوژیک انواع قارچها  

سرفصل های هر جلسه

جلسه اول: آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم ضروری قارچ شناسی و بیماری های قارچی مشاهده ی اشکال قارچها

اصطلاحات Sepataed  Fungi ,fungus,Mycoes, mycellium ,  Sepataed ,   Non   , ،  Aerial    Vegitative, ,   هیفه ، هیفا ،  و کونیدی ، اسپور ، مخمر و  …………. را بدانند. و بتوانند اشکال و فرم های مختلف قارچها از جمله   هیفه ، هیفا ،  انواع میسلیوم ها ( با تیغه ، بدون تیغه ، و….  )   و کونیدی ها  ، اسپورها  ، مخمرها  و …… را مشاهده و تشخیص دهند.

جلسه دوم: آشنایی با وسائل وتجهیزات آزمایشگاه قارچ شناسی بالینی و نکات ایمنی در آن

طرز کار با میکروسکوپ های مورد استفاده در این بخش ( نوری ، استریومیکروسکوپ ، فلورسنت ) ، هود ، اینکوباتورها ، چراغ وود و … ………. بداند.
انواع روش های نگهداری قارچها ، ضدعفونی و استریلیزاسیون نمونه ها و وسائل ، روش های صحیح پسماند و ………را بداند.

جلسه سوم: طرز تهیه و ساخت مواد ، محلول ها و رنگ ها . رنگ آمیزی ها

طرز تهیه و ساخت و مکانیسم عمل  مواد و محلول ها ی ساده و کاربردی مثل پتاس 10% ، 20% ، 40% ، لاکتوفنل ،  لاکتوفنل کاتن بلو ، پتاس گلیسرین و …..  و انواع رنگ های ساده و اختصاصی کاربردی و روش های رنگ آمیزی را دانسته و بعضا” تهیه نماید.

جلسه چهارم: انواع نمونه ، نمونه برداری و فراهم آوری نمونه

با انواع  نمونه های قارچ شناسی ازجمله ( پوست ، پوسته ، شوره ، مو ، ناخن ، خون ، ادرار ،  خلط ،  csf  ، بافت ،  مایعات و ترشحات ) ، روش های نمونه برداری ( اسکراپینگ ، بورسینگ و ….. ) ، فراهم آوری و آماده سازی نمونه ها  ، انتقال نمونه ها  آشنا شده و بعضا آنها را انجام دهد و حداقل 4 قاعده و اصول عمومی برای جمع اوری صحیح نمونه های قارچی را بداند.

جلسه پنجم: روش های تشخیصی مستقیم در قارچ شناسی

با  انوا ع  روش های  تشخیصی مستقیم ساده   مثل وت مونت ، رتگ آمیزی ساده  ( بلودومتیلن ، گیمسا ، گرم  ) و رنگ آمیزی  منفی   و رنگ آمیزی های اختصاصی آشنا  شده و  بعضا” آنها را   انجام دهد.

جلسه ششم: روش های کشت در قارچ شناسی و قارچهای ساپروفیت شایع و انواع محیط های کشت

با  انوا ع  روش های  کشت قارچ ، ساب کالچر ، آشنا شده ،   و انواع محیط های کشت  را ساخته و دلائل اصولی و کاربردیِ استفاده از هر کدام از آنها را بداند ،   از نمونه های مختلف و از محیط های مختلف ( هوا ، خاک ،  سطوح  مختلف )   کشت داده ،  قارچهای هیالن و تیره ، با  تیغه و بدون تیغه  و …. را ایزوله نماید ، Teased mount  تهیه نموده و تشخیص دهد  و  لام های مربوطه را  به مسئول آزمایشگاه  تحویل دهد .

جلسه هفتم: روش های کشت روی لام اسلاید کالچر (slide culture)

از انواع محیط های کشت اسلاید کالچر تهیه نماید و پس از آن آنها را قرائت نموده  و نوع قارچ را دقیق شناسائی و  گزارش نماید ،   لام های مربوطه را  به مسئول آزمایشگاه  تحویل دهد .

جلسه هشتم: نمونه برداری ها و تشخیص قارچهای سطحی

نمونه های مورد نیاز و روشهای تشخیص آزمایشگاهی مالاسزیا در سر و دربدن ، تریکومیکوز ، پیدرا ی سفید و سیاه ، اتومیکوزیس ، کراتیت ، تینا نیگرا ، اریتراسما ، پیتد کراتولازیس
را بیآموزد و بعضا آنها را انجام دهد.

جلسه نهم: نمونه برداری ها و تشخیص قارچهای جلدی

نمونه ها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی  انواع  درماتوفیت ها (  تینا کاپتیس ، کورپوریس ، مانوم ، فاسیا و … ) ، کشت  پوسته ها و مو و  ناخن برای انواع  درماتوفیت   را بیآموزد و بعضا آنها را انجام دهد.

جلسه دهم: نمونه برداری ها و تشخیص قارچهای زیر جلدی

نمونه ها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی انواع  قارچهای زیر جلدی   ( مایستوما ها ، اکتینومیکوزیس  ، نوکاردیا  ،  اسپورتریکس   و …  )   را فراگرفته ونحوه جمع آوری وآماده سازی وحمل ونقل آنهار ا   بیآموزد و بعضا آنها را انجام دهد.

جلسه یازدهم: نمونه برداری ها و تشخیص قارچهای احشائی

نمونه ها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی انواع  قارچهای احشائی   (آسپرژیلوزیس ،  کاندیدوز ، موکورمیکوزیس ، پنیسلیوزیس ، کریپتوکوکوس  ، پنوموسیتوزیس  و …  )   را فراگرفته ونحوه جمع آوری وآماده سازی وحمل ونقل آنهار ا   بیآموزد و بعضا آنها را انجام دهد.

جلسه دوازدهم: مخمرها و شبه مخمرها

نمونه ها و روشهای تشخیص آزمایشگاهی انواع  قارچهای  مخمری و شبه مخمری ( کاندیداها ، کریپتوکوکوس ، ساکارومیسس ، ژئوتریکوم ، ترایکوسپورون و   …  )  را فراگرفته و تست های جرم تیوب ،  تشکیل کلامیدیوکونیدی ، تخمیر و جذب قندها ، تهیه لام با مرکب چین را انجام دهد.

جلسه سیزدهم: شکار درماتوفیت ها ، آزمایش سوراخ نمودن مو ، آزمایش دانه برنج

تهیه ی خاک مناسب ، قطعات کوچک مو ( حدود 1 سانتی ) استریل نمودن آنها ، کشت آنها در پلیت و مشاهده  آزمایش سوراخ نمودن مو ، آزمایش دانه برنج برای  روشهای تشخیص آزمایشگاهی انواع درماتوفیت ها  را انجام دهد.

جلسه چهاردهم: نگهداری و ذخیره سازی محیط های کشت

روشهای نگهداری و ذخیره سازی  محیط های کشت  قارچی  شامل  آب مقطر ، گلیسرول ، فریز کردن ، لیوفیلیزاسیون ،ر ا بیآموزد و بعضا” انجام دهد.

جلسه پانزدهم: روش تولید اسکوسپور در مخمرها و تبدیل فاز کپکی اسپورتریکس شنکئی

کشت بر روی عصاره مالت  بعضی مخمرها مثل ساکارومیسس و… در مرحله جنسی  ، رنگ آمیزی های اختصاصی کانیون و مشاهده آسک و آسکوسپور آنها  آنهار ا بیآموزد و انجام دهد.

جلسه شانزدهم: آزمون انلاین و عملی

منابع

1. Medical Mycology, Rippon, Latest ed.
2. Medical Mycology. Evans . Latest ed. {منابع معرفی شده توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی}
3. Fungal biology. D.H. Jennings, Latest ed.
4- Fundamentals of diagnostic Mycology,2015
5- Medical Mycology ( Aself – Instructional Text ), Martha E.Kern & Kathleen S.Blevins.
6- روش های تشخیص آزمایشگاهی قارچ شناسی پزشکی ، دکترعلیرضا خسروی ، انتشارات دانشگاه تهران ، آخرین چاپ
7- قارچ شناسی پزشکی جامع ، فریده زینی ، مسعود امامی ، ، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران ، آخرین چاپ
8 – قارچ شناسی پزشکی و تشخیص آزمایشگاهی ، دکتر شهلا شادزی ، آخرین چاپ
9 – قارچ شناسی پزشکی عملی ( درسنامه اصول و روشهای نمونه برداری و تشخیص آزمایشگاهی ) ، گنج بخش ، انتشارات تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، 1390

امکان ارسال دیدگاه وجود ندارد!