اهداف درس
یادگیری عملکردهای طبیعی اندامها و دستگاههای بدن و ارتباط آنها با یکدیگر برای درک کارکردهای زیستی و زمینه های آن.
شرح درس:
در این درس پس از معرفی عملکرد سلول و نقش پویای غشای سلول ها، به عملکرد طبیعی دستگاههای مختلف بدن (قلب و گردش خون، تنفس، اعصاب، عضلات) در حالت سلامت پرداخته می شود و با بیان ارتباطات متقابل اندام ها به هدف ثبات محیط داخلی بدن علیرغم محیط متغیر بیرونی، روند هومئوستازی در این اندام ها بررسی می شود.
سرفصل های هر جلسه
جلسه اول: آشنایی با قوانین و طرح درس فیزیولوژِی
هومئوستازی، مفهوم فیزیولوژی، جایگاه در علم
جلسه دوم: فیزیولوژی سلول
تفاوت مایعات خارج و داخل سلولی، فیدبک های مثبت و منفی
غشای سلول، تئوری موزاییک سیال، تبادلات در غشای سلول، گیرنده های غشایی، انواع کانال ها، پتانسیل عمل در فیبر عضله اسکلتی، صاف و قلب.
جلسه سوم: فیزیولوژی سلول
تفاوت مایعات خارج و داخل سلولی، فیدبک های مثبت و منفی
غشای سلول، تئوری موزاییک سیال، تبادلات در غشای سلول، گیرنده های غشایی، انواع کانال ها، پتانسیل عمل در فیبر عضله اسکلتی، صاف و قلب.
جلسه چهارم: فیزیولوژی عضله
مراحل تحریک ناپذیری، انواع سیناپس و هدایت در سیناپس، تحریک، مهار و تسهیل سیناپسی، پیوستگاه عصب و عضله، فیبر عضلانی
پیوستگاه عصب و عضله مخطط، عملکرد میوفیبریل، توبول عرضی، و کانال ها، انقباض، جمود نعشی
جلسه پنجم: فیزیولوژی عضله
مراحل تحریک ناپذیری، انواع سیناپس و هدایت در سیناپس، تحریک، مهار و تسهیل سیناپسی، پیوستگاه عصب و عضله، فیبر عضلانی
پیوستگاه عصب و عضله مخطط، عملکرد میوفیبریل، توبول عرضی، و کانال ها، انقباض، جمود نعشی
جلسه ششم: فیزیولوژی عضله
مراحل تحریک ناپذیری، انواع سیناپس و هدایت در سیناپس، تحریک، مهار و تسهیل سیناپسی، پیوستگاه عصب و عضله، فیبر عضلانی
پیوستگاه عصب و عضله مخطط، عملکرد میوفیبریل، توبول عرضی، و کانال ها، انقباض، جمود نعشی
جلسه هفتم: فیزیولوژی قلب
آناتوموفیزیولوژی، ویژگیهای الکتریکی هدایتی عضله قلب، مراحل سیستول و دیاستول، برون ده، اعصاب اتونومیک قلب، قانون فرانک استارلینگ، صداهای قلبی، نمودارهای فعالیتهای مکانیکی قلب، بردارنگاری فعالیت قلبی، الکتروکاردیوگرافی، مشخصات کاغذ ثبت.
جلسه هشتم: فیزیولوژی قلب (ادامه)
آناتوموفیزیولوژی، ویژگیهای الکتریکی هدایتی عضله قلب، مراحل سیستول و دیاستول، برون ده، اعصاب اتونومیک قلب، قانون فرانک استارلینگ، صداهای قلبی، نمودارهای فعالیتهای مکانیکی قلب، بردارنگاری فعالیت قلبی، الکتروکاردیوگرافی، مشخصات کاغذ ثبت.
جلسه نهم: میانترم
میانترم
جلسه دهم: فیزیولوژی گردش خون
طرح کلی عروق و استثنائات، کارکرد عروق، نقش ذخیره ای وریدها، پمپ عضلانی، انواع فشارهای خون، قوانین فیزیکی گردش خون (مقاومت عروقی، ویسکوزیته)، جریان خون خطی و آشفته، فشار خون در عروق، فشار نبض و عوامل مؤثر، تبادلات مویرگی، کنترل عصبی و کنترل هیومورال فشار
جلسه یازدهم: فیزیولوژی گردش خون (ادامه)
طرح کلی عروق و استثنائات، کارکرد عروق، نقش ذخیره ای وریدها، پمپ عضلانی، انواع فشارهای خون، قوانین فیزیکی گردش خون (مقاومت عروقی، ویسکوزیته)، جریان خون خطی و آشفته، فشار خون در عروق، فشار نبض و عوامل مؤثر، تبادلات مویرگی، کنترل عصبی و کنترل هیومورال فشار
جلسه دوازدهم: فیزیولوژی تنفس
مکانیک دم و بازدم، فشارهای ریوی، جابجایی گازها در ریه، فضای مرده، تقسیم بندی برونشیول ها، انتقال گازها در خون، مراکز تنفس، رفلکس هرینگ بروئر
جلسه سیزدهم: فیزیولوژی تنفس (ادامه)
مکانیک دم و بازدم، فشارهای ریوی، جابجایی گازها در ریه، فضای مرده، تقسیم بندی برونشیول ها، انتقال گازها در خون، مراکز تنفس، رفلکس هرینگ بروئر
جلسه چهاردهم: فیزیولوژی تنفس (ادامه)
مکانیک دم و بازدم، فشارهای ریوی، جابجایی گازها در ریه، فضای مرده، تقسیم بندی برونشیول ها، انتقال گازها در خون، مراکز تنفس، رفلکس هرینگ بروئر
جلسه پانزدهم: فیزیولوژی اعصاب
سیستم اعصاب و سطوح عملی CNS، میانجی های عصبی شیمیایی (عملکرد، سنتز، گیرنده ها، اثر،…) ، گیرنده های حسی، عملکرد و تطابق
جلسه شانزدهم: فیزیولوژی اعصاب (ادامه)
مکانیسم تحریک گیرنده های دهلیزی و نقش در تعادل، مسیر انتقال حسی ستون پشتی نوارمیانی و مسیر نخاعی تالاموسی قدامی جانبی، نقش تالاموس و جایگاه و عملکرد قشر حسی پیکری در درک
جلسه هفدهم: فیزیولوژی اعصاب (ادامه)
مکانیسم تحریک گیرنده های دهلیزی و نقش در تعادل، مسیر انتقال حسی ستون پشتی نوارمیانی و مسیر نخاعی تالاموسی قدامی جانبی، نقش تالاموس و جایگاه و عملکرد قشر حسی پیکری در درک
اجزای رفلکس، رفلکس های حرکتی پیکری و احشایی در سطح نخاع (تک سیناپسی و چندسیناپسی)، سیستم مشبک، مراحل خواب و بیداری و امواج مغزی
منابع
Hall JE, Guyton AC. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology.13th edition. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2016.
Kim, E.B., Susan, M.B., Scott, B. and Heddwen, L.B., 2010. Ganong’s review of medical physiology.